William Henry Perkin sinh ngày 12 tháng 3 năm 1838 tại London, Anh.
Với tính tò mò của một thiếu niên, từ nhỏ Perkin đã có sự quan tâm đặc biệt đến nghệ thuật, khoa học, nhiếp ảnh và kỹ thuật. Nhưng chỉ khi tình cờ tìm thấy một phòng thí nghiệm cũ kỹ, nhưng vẫn còn hoạt động trong ngôi nhà của ông nội, thì niềm say mê của chàng trai trẻ với hóa học đã được củng cố.
Là một học sinh tại Trường Trung học thành phố London, Perkin trở nên sâu sắc vào việc nghiên cứu hóa học. Tài năng của anh và sự tận tụy đối với môn học đã được thầy giáo Thomas Hall nhận ra, người đã khuyến khích anh tham dự một loạt bài giảng do nhà khoa học nổi tiếng Michael Faraday tổ chức tại Viện Hoàng gia. Những bài diễn thuyết đó đã làm dấy lên đam mê của hóa chất trẻ tuổi, và anh tiếp tục tham gia Trường đại học Hóa học Hoàng gia, nơi anh đã vào học vào năm 1853, khi chỉ mới 15 tuổi.
Vào thời điểm Perkin nhập học, Trường Đại học Hóa học Hoàng gia do nhà hóa học nổi tiếng người Đức August Wilhelm Hofmann điều hành. Sự tài năng khoa học của Perkin đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của Hofmann và chỉ trong hai năm, anh trở thành trợ lý trẻ tuổi nhất của Hofmann. Không lâu sau đó, Perkin đã đạt được một bước đột phá khoa học sẽ mang lại danh tiếng và tài sản cho mình.
Vào thời điểm đó, chỉ có quinine là phương pháp điều trị y tế hiệu quả duy nhất cho cảm cúm. Thuốc này được chiết xuất từ vỏ cây cinchona, có nguồn gốc ở Nam Mỹ, và vào năm 1856, nhu cầu về thuốc này đã vượt qua nguồn cung hiện có. Do đó, khi Hofmann nhắc đến khả năng tạo ra một thay thế tổng hợp cho quinine, không ngạc nhiên khi học trò xuất sắc của ông đã quyết định đối mặt với thách thức này.
Trong kỳ nghỉ của mình vào năm 1856, Perkin dành thời gian của mình trong phòng thí nghiệm ở tầng trên nhà của gia đình. Anh cố gắng sản xuất quinine từ anilin, một sản phẩm rác than từ than củi rẻ tiền và dễ dàng có sẵn. Tuy nhiên, dù đã cố gắng hết sức, anh không tạo ra được quinine. Thay vào đó, anh đã sản xuất ra một chất đen đặc. May mắn là, sự đào tạo khoa học và tính tò mò của Perkin đã thúc đẩy anh tiếp tục nghiên cứu về chất này. Bằng cách phối trộn kali dicromat và rượu vào anilin ở các giai đoạn khác nhau trong quá trình thí nghiệm, anh cuối cùng đã tạo ra một dung dịch màu tím đậm. Và, chứng minh sự thật của lời nói của nhà khoa học nổi tiếng Louis Pasteur “may mắn chỉ đến với những người đã chuẩn bị sẵn sàng”, Perkin nhìn thấy tiềm năng của phát hiện bất ngờ này.
Lịch sử cho thấy, thuốc nhuộm vải đã được làm từ các nguồn tự nhiên như thực vật và phân nhũ của động vật. Một số trong số đó, chẳng hạn như nhờn tuyến của ốc sên, khó khăn để thu được và rất đắt tiền. Thực tế là, màu tím được chiết xuất từ loại ốc sên này từng rất đắt đỏ, chỉ có người giàu mới có thể mua được. Hơn nữa, các loại thuốc nhuộm tự nhiên thường có màu bẩn và phai màu nhanh chóng. Và đó chính là bối cảnh mà phát hiện của Perkin đã được thực hiện.
Perkin nhanh chóng nhận ra rằng dung dịch màu tím của mình có thể được sử dụng để tô màu cho vải, từ đó tạo ra loại thuốc nhuộm tổng hợp đầu tiên trên thế giới. Nhận ra sự quan trọng của đột phá này, anh không mất thời gian để đăng ký bằng sáng chế cho nó. Nhưng có lẽ điều gây ấn tượng nhất đối với phát hiện mới của Perkin là sự nhận ra gần như tức thì rằng chất nhuộm mới này có khả năng kinh doanh.
Ban đầu, Perkin đặt tên cho chất nhuộm của mình là Tyrian Purple, nhưng sau đó nó trở nên phổ biến với tên mauve (tiếng Pháp để chỉ cây cỏ được sử dụng để tạo màu tím). Anh đã nhờ ý kiến của chủ nhà máy thuốc nhuộm người Scotland, Robert Pullar, người đã đảm bảo rằng sản xuất chất nhuộm sẽ đáng giá nếu màu sắc không phai và chi phí tương đối thấp. Vì vậy, mặc dù gặp sự phản đối gay gắt từ người hướng dẫn Hofmann của mình, anh đã rời khỏi trường học để sinh con cho ngành công nghiệp hóa học hiện đại.
Với sự giúp đỡ của cha và anh trai, Perkin đã thành lập một nhà máy không xa London. Sử dụng than củi rẻ tiền và phong phú có sẵn là sản phẩm phụ không giới hạn của hệ thống đèn đường bằng khí ở London, nhà máy thuốc nhuộm bắt đầu sản xuất vật liệu tổng hợp nhuộm đầu tiên trên thế giới vào năm 1857. Công ty đã nhận được sự ủng hộ thương mại từ Hoàng hậu Eugenie của Pháp, khi bà quyết định màu mới này làm cho bà trông thêm phần rạng rỡ. Rất nhanh chóng, mauve trở thành màu sắc cần thiết cho tất cả các quý bà thời đó ở quốc gia đó.
Để không bị vượt qua, Nữ hoàng Victoria của Anh cũng xuất hiện trước công chúng trong một chiếc váy mauve, làm cho màu này trở thành trào lưu ở Anh. Chất nhuộm này mạnh mẽ và không phai màu, công chúng đòi hỏi thêm nhiều hơn. Perkin quay trở lại với bảng vẽ.
Mặc dù danh tiếng của Perkin được đạt được và tài sản được đảm bảo bởi phát hiện đầu tiên của mình, nhà hóa học vẫn tiếp tục nghiên cứu. Trong số các loại thuốc nhuộm khác mà anh đã phát triển và giới thiệu là aniline đỏ (1859) và aniline đen (1863) và, vào cuối những năm 1860, xanh lá cây của Perkin. Quan trọng nhất là phát hiện về chất nhuộm tổng hợp của Perkin đã có những kết quả vượt xa đơn giản chỉ mang tính trang trí. Các chất nhuộm cũng trở nên quan trọng trong nghiên cứu y học theo nhiều cách. Ví dụ, chúng đã được sử dụng để nhuộm vi khuẩn và vi trùng trước đây không nhìn thấy được, cho phép các nhà nghiên cứu xác định các vi khuẩn như lao, bệnh tả và mòn phân. Các chất nhuộm nhân tạo tiếp tục đóng vai trò quan trọng ngày nay. Và điều đáng ngạc nhiên nhất đối với Perkin là việc sử dụng hiện tại của chúng trong việc tìm kiếm một loại vaccine chống cảm cúm.